APOLINARY PREYSS h. Jastrzębiec

ur.1819 na Kujawach zm. 21.01.1899 w Kościelnej Wsi (pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie - choć wg L. Dombka spoczywa razem z żoną  w grobowcu kaplicowym na cmentarzu par. ZNMP w Inowrocławiu), działacz gospodarczy i społeczny, powstaniec 1863. Po rodzicach przejął nabyte przez nich w 1836 r.  od Lubowieckich Pieranie, które sprzedał w 1865 r. Niemcowi Freytagowi. W czasie powstania styczniowego jego dwór był miejscem schronienia dla walczących, a on sam pełnił funkcję kasjera organizacji powstańczej w powiecie inowrocławskim. Był dość zamożny, na co wskazuje fakt nabycia w Inowrocławiu kamienicy, która przylegała do ówczesnego królewskiego gimnazjum (obecnie ul. Szkolna 3). W poł. lat 70 był jednym z inicjatorów budowy Solanek oraz cukrowni w Janikowie. Będąc już wdowcem w drugiej poł. lat 90 przeprowadził się do Kościelnej Wsi w powiecie nieszawskim, gdzie do śmierci zarządzał rodzinnym majątkiem.

 

Był synem Antoniego Preyssa, właściciela ziemskiego i Józefy Karuszewskiej. Miał brata Franciszka.

 

Żoną jego była Kamilla z Waśkiewiczów 1827-1889, którą Józef Ulatowski w swych pamiętnikach określił jako " wielką patriotkę" i z którą miał synów:  

- Bolesława - lekarza

- Witolda Józefa

- Tadeusza

- Antoniego

- Wacława               oraz córki:

- Kazimierę, mężem jej był Edmund Szumlański h. Korczak, który to w 1871 r. ją poślubił.  Małżonkowie Szumlańscy mieli syna Stefana urodzonego w 1872 r. późniejszego właściciela Kątna k. Gębic w powiecie mogileńskim.

- Bronisławę, zamężną Brodzińską

 

To jest grób Kamilli z Waśkiewiczów Preyss ur. 16.4.1827 w Inowrocławiu zm. 1.9.1889 pochowana w Inowrocławiu. Była ona babcią JERZEGO WALDORFFA 1910-1999 - polski pisarz, publicysta, krytyk muzyczny i działacz społeczny, założył Społeczny Komitet Opieki na rzecz Ochrony Starych Powązek. Z jego inicjatywy corocznie odbywa się tam 1 listopada kwesta na ten cel prowadzona przez znane osobistości kultury i mediów. Rodzicami Jerzego Waldorffa (właściwe jego nazwisko Preiss) byli: Joanna z Szustrów 1892-1987 i Witold Józef Preiss 1856-1932 CIEKAWOSTKA: W swojej autobiografii "Taniec życia ze śmiercią" wspominał on, iż jego orientacja (homoseksualna) była powodem wydziedziczenia przez ojca. Jego partnerem życiowym był tancerz Mieczysław Jankowski, z którym spędził 60 lat, od 1939. Partner opiekował się Waldorffem i prowadził dom. Para starała się ukrywać swój związek unikając publicznego pokazywania się razem, a Waldorff przedstawiał w wywiadach Jankowskiego jako brata ciotecznego.

Jerzy Waldorff został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, tuż przy katakumbach. W tym samym grobie spoczęły również prochy Mieczysława Jankowskiego.

WITOLD JÓZEF PREYSS h. Jastrzębiec przyd. Waldorff-Nabram, inżynier, działacz polityczny i społeczny:

ur. 24.11.1865 r.  w Pieraniu zm. 05.01.1932 r. w Rękawczynie (pochowany w grobowcu rodzinnym na Powązkach).

 

Z posiadłości w RĘKAWCZYNIE ...została ścianka/ ruiny.W książkach samego śp.Jerzego Waldorffa,są wspomnienia i opisy: przyrody,wyglądu majątku ,wyjazdy,szkoła itd..
Wspomina śp.pan Jerzy,dwukrotnie kuczera Powałe, który powozem go woził.
Prawdopodobnie chodzi o Antoniego Powałe.

 

Rodzice jego to: Apolinary Preyss i Kamilla z Waśkiewiczów.

 

Był dwukrotnie żonaty; w małżeństwie z Wandą Waśkiewicz (zm. 1905 r. i spoczywa na cmentarzu w Kościelnej Wsi na Kujawach) miał czworo dzieci:

- Stanisław

- Wacław

- Kamilla

- Witold

Zaś w małżeństwie z  (od 1908 r.) z Joanną Wróblewską miał syna Jerzego (1910-1999) wybitnego muzykologa, pisarza i publicystę, który za nazwisko przybrał rodowy przydomek "Waldorff" oraz córkę Marie. (ur. 1912 r.).

 

Poniżej rodzinny grobowiec rodziny Preyssów na warszawskich Powązkach.

Inskrypcje na grobie:
GRÓB  ANTONIEGO I JOANNY
MAŁŻONKÓW PREYSS
1891

Ś.P. ANTONI PREYSS  ŻYŁ LAT 66  UM. 18 SIERPNIA 1891

 

POKÓJ JEGO DUSZY
MNIEĆ SERCE TUSZY, ŻE W NAMIECIE TWOIM,
WIECZNIE NAM MIESZKAĆ POD SKRZYDŁAMI TWEMI,
BOŚ TY BYŁ ZAWŻDY ŁASKAW PROŚBOM MOIM,
I DAJESZ DOBRYM DZIEDZICTWO NA ZIEMI
PSALM LXI

Ś.P. JOANNA ZE SŁUPSKICH PREYSS
ZMARŁA 1 KWIETNIA 1896 R. ŻYŁA LAT 73
POKÓJ JEJ DUSZY.

Ś.P. ANDRZEJ PREYSS 1926 - 1995

Ś.P. WITOLD PREYSS ŻYŁ LAT 50
ZGINĄŁ Z RĄK NIEMIECKICH 16 GRUDNIA 1943 R.
CZEŚĆ JEGO ŚWIETLANEJ PAMIĘCI

Ś.P. WITOLD JÓZEF PREYSS ŻYŁ LAT 73
ZM. 5 STYCZNIA 1932 R.


Ciekawej opowieści kontynuowanie o przodkach Jerzego Waldorffa

Opracowała: Anna Wiśniewska