MIŁOŚNICY GENEALOGII I HISTORII ZIEMI KUJAWSKIEJ

Czarliński Leon (ur. 13 kwietnia 1860 roku w Zajezierzu w powiecie sztumskim, zm. 22 listopada 1928 roku w Inowrocławiu)

Wywodził się ze starej kaszubskiej rodziny. Po nauce w Chojnicach i Chełmnie, studiował budowę maszyn na politechnice w Charlottenburgu. Pracował w Gniewie i Berlinie, a od września 1893 r. w Inowrocławiu, gdzie objął kierownictwo, zatrudniającej ok. 40 pracowników, fabryki maszyn rolniczych Petzolda. Przedsiębiorczy inżynier szybko rozszerzył zarówno produkcję, jak i rynki zbytu na terenie Niemiec i Rosji. Rozbudował warsztaty, wprowadził nową technologię i nowoczesne narzędzia, uruchomił własną elektrownię. Zatrudnienie wzrosło do ok. 700 osób, głównie Polaków. Jednak bankructwo Banku Hipotecznego w Berlinie załamało rozwój firmy i spowodowało jej upadek (1901). Czarliński zostaje kierownikiem warsztatów naprawczych, dziś powiedzielibyśmy serwisu, angielskiej fabryki lokomobili i młocarń Marshall Sons and Co. i uruchamia własne biuro techniczne. W 1902 r. wspólnie ze Stefanem Grabskim wykupuje fabrykę maszyn i urządzeń rolniczych "Głogowski i Syn" (dzisiejsza "Inofama") i staje się jej dyrektorem. Rozbudowuje zakład, rozszerza asortyment produktów i zatrudnia Polaków, pomagając dyskryminowanym w różny sposób przez zaborcę rodakom.
Od początku pobytu na Kujawach daje się poznać jako aktywny społecznik. Należał do współzałożycieli spółki "Księgarnia i Drukarnia Dziennik Kujawski" i z ramienia jej Rady Nadzorczej, której w późniejszych latach prezesował, zajmował się stroną techniczną drukarni. W 1899 r. został wraz z dziesięcioma innymi Polakami członkiem Rady Miejskiej. Brał m. in. udział w pracach komisji: wyborczej, budowlanej, gazowni i oświetlenia miasta, zabiegał o poprawę warunków bytowych polskiej ludności. Od początku stulecia był działaczem Towarzystwa Rolniczego inowrocławsko-strzelińskiego, promując w swych odczytach nowoczesne maszyny i metody zbioru płodów. Jako bliski współpracownik ks. A. Laubitza wspierał budowę kościoła Zwiastowania NMP.
Przed wybuchem powstania wlkp. reprezentował Polaków w rozmowach z władzami niemieckimi w sprawie zapewnienia porządku i bezpieczeństwa. Przejmował broń i aprowizację dla nowo powołanej Straży Ludowej. W grudniu 1918 r. został członkiem Magistratu. Nazajutrz po opanowaniu miasta przez powstańców, Leon Czarliński został naczelnikiem i komendantem stacji, który przejął kolej od Niemców oraz zapewnił jej bezpieczne i sprawne funkcjonowanie dla potrzeb polskich w strefie przyfrontowej.
W sierpniu 1919 r. wrócił do swych zadań w gospodarce. Po wojnie stał się właścicielem fabryki maszyn rolniczych w Brodnicy oraz współwłaścicielem podobnej w Ostrowie. Został współzałożycielem i prezesem Tow. Akcyjnego "Unia" w Grudziądzu oraz akcjonariuszem fabryki Cegielskiego w Poznaniu, gdzie posiadał także skład maszyn rolniczych. Dał początek eksportowi naszych maszyn do Rumunii. Miarą uznania i autorytetu Leona Czarlińskiego u współczesnych było powierzenie mu m. in. funkcji wiceprezesa Centr. Zw. Pracodawców Ziemi Północno-Zachodniej, wiceprezesa Izby Przemysłowo-Handlowej w Bydgoszczy oraz prezesa Stowarzyszenia Dozoru Kotłów w Poznaniu. Pomagał kujawskiemu harcerstwu.
Inowrocław, i nie tylko on, zawdzięcza mu rozwój produkcji maszyn rolniczych, rolnictwo - postęp techniczny, miasto - rozwój komunalny i świetną gazetę, a wiele polskich rodzin - podstawę egzystencji. Dla efektów jego zaangażowania, pracowitości oraz wielostronnej działalności porównuje się go, nie bez racji, do Hipolita Cegielskiego.

Pochowany na najstarszej nekropolii p.w. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny, w grobowcu rodzinnym. Na jednej ze ścian inowrocławskiego Dworca PKP odsłonięto tablicę pamiątkową Leona Czarlińskiego.

 

Rodzina Czarlińskich pochodziła z Pomorza nadwiślańskiego. Wywodziła się ze średniozamożnej szlachty kaszubskiej, a ich nazwisko wzięło się od wsi Czarlin na Kociewiu.

 

Był synem  Juliusza Czarliński (1831-1910) i Anny z Donimirskich (1839-25.11.1892), a także bratem Tadeusza, Czesława, Juliusza, Leokadii (zamężnej Radomskiej) i Jadwigi.

Dziadkami Leona Czarlińskiego ze strony ojca byli Jakub Czarliński i Tekla z Lniskich (z pierwszego męża von Schedlin), oraz ze strony matki - August Donimirski i Klara z Wildowskich.

Żoną Leona Czarlińskiego była Janina z Prądzyńskich, z którą mieli dzieci:

 

- Leon Czarliński ur.

- Bogdan Józef Feliks Czarliński ur. 31.05.1904 Inowrocław

- Zygmunt Tadeusz Marian Czarliński ur. 15.07.1882 Inowrocław