Cmentarz przy kościele pw. Imienia Najświętszej Maryi Panny zwany potoczenie "Ruiną" przy ul. bp. Antoniego Laubitza w Inowrocławiu należy do najstarszych nekropolii w stolicy Kujaw, niewątpliwie najciekawszy, najdłużej i najbardziej związany z historią miasta.
Prawdopodobnie wokół tego kościoła chowano zmarłych jeszcze przed jego wybudowaniem. Cmentarz użytkowano przez osiem stuleci. W wieku XIX był jedynym
cmentarzem parafialnym w mieście.
Na przełomie XIX i XX wieku, brakowało miejsca na cmentarzu, sporą część grobów zlikwidowano, nie szczędząc nawet grobów zasłużonych obywateli. I tak z cmentarza
zginął grób doktora Zygmunta Wilkońskiego, zmarłego w 1880 r. Podobne losy spotkały mogiłę doktora Leona Czaplickiego.
Podczas okupacji niemieckiej w latach 1939-1945 cmentarz zdewastowano. Z większości nagrobków usunięto polskie napisy. Zburzono także monumentalny pomnik grobowy ustawiony nad wspólną mogiłą powstańców wielkopolskich, poległych podczas zdobywania Inowrocławia w dniach 5-6 styczeń 1919 r. Pomnik był dziełem rzeźbiarza bydgoskiego Piotra Trajblera.
Obecnie to skwer, park z kilkoma zachowanymi grobami i pomnikiem "Powstańców Wielkopolskich 1918-1919" gdzie zimą z pagórków, pod którymi znajdują się kilkusetletnie kości najbardziej zasłużonych inowrocławian, zjeżdżają po śniegu dzieci, a gdy jest ciepło, przesiadują tam panowie z tanimi winami, a psy załatwiają tam swoje potrzeby.
POMNIK POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH W
INOWROCŁAWIU
Napis na nim: CZYN I KREW LUDU ZRODZIŁY WOLNOŚĆ ZIEMI KUJAWSKIEJ 1918-1919
Widnieje również tablica z nazwiskami 44 powstańców poległych w walkach o Inowrocław, pochowanych w tym miejscu:
Franciszek Adamczewski
Józef Barczak
Kazimierz Cegiel
Jan Chojnacki
Michał Frankowski
Kazimierz Galus
Józef Gołębiewski
Leon Jannke
Walenty Kaczmarek
Kazimierz Kliszewski
Bolesław Kaźmierski
Zygmunt Kołodziejski
Mieczysław Kosecki
Zdzisław Kosecki
Antoni Kowalski
Walenty Kowalski
Wojciech Kowalski
Wojciech Kwiatkowski
Kazimierz Łukasik
Adam Łuszczewski
Mieczysław Majerowicz
Jan Małachowski
Aleksander Mazurkiewicz
Jan Michalak
Józef Olejnik
Maksymilian Olszewski
Stanisław Ornatek
Antoni Owczarski
Stanisław Owczarski
Andrzej Ozorowski
Józef Parada
Wincenty Przybyszewski
Wincenty Siudziński
Jan Smul
Stefan Stożyk
Stanisław Suliński
Kazimierz Szubiński
Leon Tyloch
Franciszek Walenczewski
Tadeusz Włodarski
Wojciech Wiśniewski
Wincenty Zasada
Franciszek Zieliński
Antoni Żydowicz, i inni.
Kim była MARIANNA Z BIAŁECKICH BOCHIŃSKA (1850-1873)? Jest to taki samotny grób w parku przy "Ruinie", zaraz przy wejściu na targowisko. Dlaczego nie został zniszczony jak pozostałe groby na tym dawnym cmentarzu NMP? Grób ten ma już 151 lat.
Marianna z domu Białecka Bochińska pochodziła z inowrocławskiej rodziny kupieckiej.
Do Bochińskich należał zakład produkujący sejfy, szafy metalowe, kute balustrady i
ogrodzenia. Balustrady w budynku przy Paderewskiego to produkcja rodziny Bochińskich."
Może mąż Marianny pochowanej przy Ruinie pochodził właśnie z tych Bochińskich?
Argumentem przemawiającym za tym, że mąż Marianny być może był z tych Bochińskich jest ogrodzenie tego grobu.
2024
W dniu 02.05.2016 udało mi się ustalić, że Marianna z Białeckich Bochińska była córką Adama Białeckiego i Joanny Kwiatkowskiej. Jej siostrą była Anna z Białeckich Bochińska.
Jej mężem był KAROL BOCHIŃSKI ur.1847 (rodzice jego to: Tomasz Bochiński i Julianna Starosta)
Karol i Marianna Bochińscy mają dzieci :
1. Helena zd. Bochińska Zielezińska ur. 13.03.1871 zm. 30.01.1933, jej mąż Władysław Zieleziński, ich ślub w 1890 r. Inowrocław. Mieli następujące dzieci:
> Maria zd. Zielezińska Ussorowska ur.09.09.1891 zm. 1963, jej mąż Telesfor Ussorowski"; mieli syna Zbigniewa
> Walerian Władysław Zieleziński
> Stefan Ignacy Zieleziński
> Łucja Lucyna zd. Zielezińska Karczemny ur.29.06.1896
> Edmund Leonard Zieleziński ur. 11.09.1898 Inowrocław par. Św. Mikołaja 1900/773
zm.
2. Teofil Bochiński
3. Maksymilian Bochiński ur. 11.10.1873 Inowrocław
**************************************************************************************************************************
KAROL BOCHIŃSKI po śmierci Marianny żeni w 1874 roku się z jej siostrą PAULINĄ ANNĄ BIAŁECKĄ z którą mają następujące dzieci:
1. Klara Bochińska ur. 27.03.1876 r. w Inowrocławiu. Jej pierwszy mąż JÓZEF CHOJNACI ur. 24.01.1863 Bydgoszcz zm. 27.01.1903 Poznań (ślub 1893 Inowrocław); jej 2 mąż WŁADYSŁAW CHOJNACKI ur. 29.03.1864 Bydgoszcz (ślub 09.11.1904 Poznań). Józef i Władysław CHOJNACCY to byli bracia, ich rodzicami byli: Ignacy Chojnacki i Paulina Łasińska.
Dzieci Klary i Józefa Chojnackich to:
* Władysław Chojnacki ur. 20.03.1896 Inowrocław
* Jadwiga Chojnacka ur. 14.09.1898 Inowrocław
* Stefan Józef Chojnacki ur. 14.08.1899 Inowrocław
Dzieci Klary i Władysława Chojnackich to:
* Janina Chojnacka ur. 19.04.1905 Poznań
* Bronisława Chojnacka ur. 23.03.1907 Poznań
2. Julia Bochińska
3. Waleria Bochińska
4. Jadwiga Gertruda Bochińska ur. 12.10.1881 Inowrocław; złożyła uroczyste śluby zakonne w klasztorze
karmelitanek w Poznaniu 08.12.1935 r.
5. Edward Bochiński ur. 12.10.1881 Inowrocław
6. Joanna Bochińska ur. 23.05.1883 Inowrocław
7. Tomasz Władysław Franciszek Bochiński ur. 07.08.1884 Inowrocław
8. Pelagia Bochińska
9. Zygmunt Józef Bochiński ur. 1887 r.
10. Anna Bochińska
11. Marianna Bochińska ur. 1875 r., jej mąż HIPOLIT KŁOŚ ur. 1858 r.
12. Maksymilian Edward zm. 1907 r.
13. Karol Bochiński
Na cmentarzy ZNMP w Inowrocławiu jest grobowiec z 1899 roku rodziny Bochińskich, otoczony ogrodzeniem.
Pochowani w nim są:
Tu spoczywa ś.p. nasz kochany synek i wnuczek STEFAN KŁOŚ
1897
Dziennik Kujawski 15.11.1907 nr 263
Dziennik Kujawski 16.11.1907 nr 264
Dziennik Kujawski 17.02.1907 nr 40
GROBOWIEC GRABSKICH
przy kościele "Ruina" im.NMP w Inowrocławiu - poniżej kiedyś i dziś.
Pochowani tam prawdopodobnie byli m.in.:
- Lucjan Grabski h. Wczele
ur. 06.01.1842 w Skotnikach k. Kruszwicy, zm. 26.08.1900
syn Stefana (1802-1862) i Marii z Paczkowskich Grabskiej.
- Joanna zd. de Reuss 1846-1929
pochodząca z patrycjuszowskiej niemieckiej rodziny z Frankfurtu n. Menem, gorliwa społeczniczka i filantropka, żona Lucjana Grabskiego.
- Stefan Grabski h. Wczele
ur. 06.01.1867 w Targownicy pow. mogileński, zm. 22.02.1943 w Poznaniu, po ekshumacji w 1964 r. jego prochy spoczęły w tym grobowcu;
syn Lucjana i Joanny de Reuss.
- Zofia Antonina zd. Nieżychowska h. Pomian 1866-1943
żona Stefana, zmarła na wysiedleniu w Kazimierzu Dolnym, po ekshumacji pochowana w tym grobowcu
córka dziedzica Granówka Stanisława i Łucji Taczanowskiej.
Stefan Grabski i Zofia Antonina z Nieżychowskich mieli dzieci:
1. Jadwiga Grabska
2. Lucjan Grabski ur. 30.12.1906 zm. 13.01.1973 Gdańsk (żona Hildegarda Chmielewska)
3. Leon Grabski ur.1908 , zamordowany przez Gestapo w 1941 r.
4. Halina Grabska
5. Irena Grabska 1916-1996 (mąż Stanisław Nieżychowski 1915-1992 )
6. Janina Marianna Łucja Grabska ur. 21.10.1905 Inowrocław (mąż Michalewski)
7. Alicja Grabska ur. 1910 (mąż Fuger)
Pan Dariusz Mielcarek - miłośnik historii Inowrocławia - który bardziej zagłębił się w temat historii wspomnianego grobu rodziny Grabskich ustalił na podstawie różnych źródeł i przekazów że:
- W tym grobowcu Grabskich wszystkie szczątki pochowanych tam osób usunięto w
1968r. podczas likwidacji tego cmentarza;
- Prawnuk Lucjana Grabskiego, pan Krzysztof Grabski z Sopotu, który nie za bardzo znał historię swoich przodków z Inowrocławia, przekazał błędną informację, że w grobowcu tym pochowano jego babcię, żonę Stefana Grabskiego, Zofię z Nieżychowskich Grabską w 1943 r.
- Prof. Zenon Kopeć w swoich zapiskach bodajże z
1967 r. opisał spotkanie przy tym grobie z Ireną zd. Grabską Nieżychowską (1916-1996) córką Stefana Grabskiego i Zofii Nieżychowskiej, a żoną Stanisława
Nieżychowskiego.
(W trakcie tworzenia.....
Lucjan Grabski 1842-1900
Na cmentarzu w Piaskach k. Kruszwicy jest też mogiła Grabskich ze Skotnik, spokrewnionych z wyżej wymienionymi.
Ekshumowany do Piask najprawdopodobniej został Tadeusz Grabski, który do śmierci w 1934 był dziedzicem Leszcz (dzisiejsza gm. Piotrków Kujawski) Do dziś stoi tej miejscowości przepiękny pałac.
Tadeusz Jan Grabski ur.20 VIII 1875 zn. 29 IX 1934, w Leszcze.
Jego rodzicami byli Józef Grabski h. Wczele , dziedzic Skotnik, poseł Sejmu Pruskiego , urodzony dnia 12 VI 1839 , zmarł w roku 1922 i Bronisława z Brzeżańskich h. Rogala.
Rodzeństwo Tadeusza Grabskiego:
- Łucja Grabska h. Wczele,
- Halina Grabska h. Wczele,
- Stefania Grabska h. Wczele 1874-?,
- Maria Grabska h. Wczele,
- Gabriela Grabska h. Wczele †1881,
- Irena Grabska h. Wczele,
- Leonia Grabskah. Wczele,
- Jadwiga Grabska h. Wczele 1884-1962.
Żona Tadeusza Grabskiego to Aniela z Nieżychowskich h. Pomian
1890-1979
Ich dzieci:
-Jeremi Grabski h. Wczele 1924-1985 żona - Janina Zideśkiewicz
1926-1983,
-Jolanta Grabska h. Wczele 1928 mąż - Edward Marcinkowski †1978
-Bronisława Grabska h. Wczele ur.8.II.1923 mąż - Alojzy Bauza
ur.8.III.1916
GROBOWIEC WITUSKICH
Pochowani w nim są m.in.:
1. TADEUSZ WITUSKI ur.28.10.1823 w Markowicach, zm. 27.11.1866 w Inowrocławiu, syn Józefa i Agaty Chadzińskiej(Chudzińskiej). Żona jego to Wanda Matylda Kunkel 1822-1899.
Był inowrocławskim kupcem, prowadził sklep z towarami korzennymi, winnymi i żelaznymi, zajmował się także handlem nasionami i drewnem, był pierwszym w czasach zaborów polskim kupcem w całej
okolicy. Miał 6 dzieci:
- Maria Wituska, zajmowała się w 1983 r. znaczeniem bielizny i produkcją sztucznych kwiatów;
- Zygmunt Zachariasz Wituski 1852-1883 - architekt;
- Piotr Paweł Wituski 1854 - kupiec inowrocławski, przejął po ojcu sklep;
- Ludwik Wituski 1856-1861
- Emil Antoni Wituski 1858 - handlarz, szkolny kolega Jana Kasprowicza;
- Wanda Paulina Wituska 1867
2. KAROL WITUSKI ur. 01.09.1830 w Markowicach zm. 07.07.1911 w Inowrocławiu, brat Tadeusza, kupiec, bankowiec inowrocławski. Jego żona to
Emilia Greger.
Mieli córkę Stefanię Józefę 1871-1939, żonę Wincentego Wąsowicza.
Był jeszcze LEON WŁADYSŁAW WITUSKI - brat wyżej wymienionych - ur. 27.06.1825 w Markowicach zm. 27.01.1900 w Poznaniu i tamże pochowany na Cmentarzu Zasłużonych na Wzgórzu św. Wojciecha. Był działaczem społecznym, przyrodnikiem, profesorem w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Jego żona to Helena Szafarkiewicz.
Ich dzieci:
1. Michał Wituski ur.27.09.1859 zm.29.01.1928- ksiądz, proboszcz w Niepruszewie
2. Jan Wituski ur.16.05.1862 zm.1936 - prawnik
3. Katarzyna Wituska ur.29.04.1864
4. Stefan Wituski 14.07.1865 zm. 21.05.1920 - litograf
5. Tadeusz Wituski ur.23.05.1867 zm. 31.10.1934 - aptekarz, działacz naukowy
6. Helena Wituska ur. 18.05.1869 zm. 1909 - żona Adama Wolińskiego 1856-1912, adwokata znanego z żarliwej obrony dzieci wrzesińskich
(1901).
Prawnukiem Leona był prezydent Poznania - Andrzej Wituski.
LEON WŁADYSŁAW WITUSKI ur.1825 zm.1900
Pochowani na Cmentarzu Zasłużonych na Wzgórzu św. Wojciecha w Poznaniu.
Kościół i cmentarz pw. Imienia Najświętszej Maryi Panny " Ruina".......... KIEDYŚ
dzisiejsza ul. Orłowska
Nieistniejąca już Grota Matki Boskiej z Lourdes - zlokalizowana niegdyś w pobliżu kościoła pw.NMP , na cmentarzu przykościelnym
Opracowała: Anna Wiśniewska